De molenaarsgroep van ‘Stichting Streekcentrum Ooievaarsdorp Het Liesvelt’ heeft een buiten gebruik gestelde weidemolen van een definitieve sloop gered. Het betreft een zogenaamde ‘Hertog’ Weidemolen (Moerkapelle) van net na WOII.
De weidemolen is in 2012 grondig gerestaureerd. De onder water gezette polders werden na WOII met soortgelijke wind-watermolens, die voor onderbemaling ingezet werden, weer drooggelegd. De constructie van de molen is een voorbeeld van de naoorlogse wederopbouw. Door gebrek aan metaal, onderdelen en andere materialen werden na WO II veel onderdelen en materialen hergebruikt. In deze weidemolen is de cardanas van een auto verwerkt…
Een polder in ’t klein…
’s Zomers staat er te weinig water in de vogelplas van het Ooievaardorp. Deze vogelplas ligt nl. hoger dan de sloten en weteringen in de omgeving en loopt als het ware leeg. Tot de zomer van 2012 werd het waterpeil op niveau gehouden met een electrische waterpomp.
Inmiddels zorgt de weidemolen voor voldoende water in de vogelplas, vervangt elektrische energie door windenergie en maakt de werking van ‘een polder in het klein’ fysiek zichtbaar.
Via de wandelpaden kunnen de bezoekers de weidemolen en de werking van een polder in ’t klein van dichtbij bekijken.
Er is eigenlijk een drieslag gemaakt:
- de waterhuishouding wordt op duurzame en functionele wijze geregeld;
- educatie: er wordt een koppeling gemaakt met de op het terrein aanwezige tentoonstelling van Waterschap Rivierenland: ‘Hoe houden we het droog’ en de diverse waterpeilen zijn zichtbaar gemaakt met peilschalen;
- een stukje cultureel erfgoed, de weidemolen, wordt bewaard en tentoongesteld.
Met de aanwezige peilschalen kunnen de volgende (water)niveaus zichtbaar gemaakt:
- het polderpeil;
- het peil van de vogelplas;
- de hoogte van de polder in de middeleeuwen voor de inklinking;
- het peil van het water van de nabijgelegen rivier de Lek;
- het waterpeil in Hagestein;
- het peil van het water bij Kinderdijk.
De onderdelen en de werking van de mini polder:
- Er is een maalkom gegraven. Via een duiker stroomt het polderwater hierin. Het waterniveau staat dus gelijk aan het niveau van het polderpeil.
- Tegen de maalkom is de bergboezem met rondom een dijkje aangelegd. De bergboezem doet dienst als waterbuffer voor de volgelplas. Tussen de bergboezem en de vogelplas is een ondergrondse buis aangelegd van ca. 250 m, waarmee door het hoogteverschil het benodigde water vanuit de bergboezem naar de vogelplas stroomt.
- Tussen de maalkom en bergboezem staat de weidemolen, die vanuit de maalkom het polderwater naar de bergboezem maalt. Als de bergboezem vol is, dan stroomt ‘het overtollige water’ door een zgn. overloop terug in een poldersloot.
- Bij de vogelplas is een overstortvoorziening te zien, waar het water in de volgelplas stroomt.